Wie morgen niets te doen heeft kan zondag 16 oktober kijken en luisteren naar de blazers van Septentriones voor het Classic Concert in de Protestantse Kerk van Zandvoort.
Samenstelling
Acht enthousiaste musici met een gezamenlijke interesse in kamermuziek vormen sinds het najaar van 2002 het blazersensemble Septentriones. Het blazersensemble dat het concert in de Protestantse Kerk gaat verzorgen heeft een wisselende samenstelling en bestaat uit:
- Paula van Wijk en Toni Holthaus, dwarsfluit
- Martine Brouwer en Frans Oosterhuis, hobo
- Annemiek Vloon en Anja Jansen, klarinet
- Rolf van Kreveld en Frans Jurjaanz, bassethoorn
- Cora Rood, Jaap Oudendijk, Alex Thyssen en Aschwin de Vente, hoorn
- Martin Jansen en Rik Ages, fagot
- Hans van Dongen Torman, contrabas
- Herman Draaisma, dirigent
Carmen
Dat roken slecht is voor de gezondheid weten we allemaal, maar met Carmen, de arbeidster (en verleidster) uit de sigarenfabriek in Sevilla, loopt het toch door andere oorzaken slecht af. Ze is een femme fatale, maar dan wel een bij wie de amoureuze wispelturigheid uiteindelijk voor haarzelf fataal is. Dat de diverse mannelijke hoofdrolspelers (op een stier na) het wel overleven, zit ons als 21ste-eeuws publiek misschien toch niet helemaal lekker. Maar over al die operaverwikkelingen hoeft niemand zich bij het beluisteren van de Carmen-suite niet al te veel te bekommeren.
Uit deze suite, voor blazers bewerkt door Andreas Tarkmann, spelen zij een selectie. Na de Entr’acte volgen het melodieuze intermezzo uit de derde akte en het Voorspel voor de tweede akte. In de daaropvolgende bloemenaria refereert José (een van Carmens minnaars) aan de bloemen die zij hem als teken van haar liefde toegeworpen had. Ten slotte speelt het blazersensemble de seguidilla (een oude dansvorm uit Castilië), waarmee Carmen José probeert te verleiden.
Strauss
De Serenade in Es, opus 7 van Richard Strauss (1864-1949) is een jeugdwerk, geschreven toen Strauss 17 jaar was. Het bezit nog niet de ‘zwaarte’ van zijn latere (mede door Wagner beïnvloede) opera’s en symfonische gedichten. Vier hoorns zorgen voor de warme klankkleur in het stuk. Dat instrument kent de jonge Strauss zeer goed, aangezien zijn vader een uitstekende hoornist is die op dat moment in het operaorkest van het Beierse hof in München speelt. Qua vorm is de Serenade een ‘klassiek’ stuk door het gebruik van de z.g. sonatevorm: twee thema’s worden na elkaar gepresenteerd (expositie), worden vervolgens bewerkt en raken daarbij met elkaar verstrengeld (doorwerking), waarna ze opnieuw na elkaar (in aangepaste vorm) tevoorschijn komen (reprise), gevolgd door een ‘beschouwende’ afsluiting. In dit geval wordt in de expositie het lyrische eerste thema door de eerste hobo gepresenteerd, maar bij de reprise door de hoorns.
De melodie van het tweede thema komt voor rekening van de klarinet (in de expositie samen met de hoorn). De fluit heeft de leiding in de afsluiting van het stuk. Maar alle instrumenten vervullen belangrijke functies in het geheel. De Serenade is eigenlijk geschreven voor ’13 blazers’, waarbij de dertiende de contrafagot bespeelt. Vreemd genoeg schrijft Strauss in de slotmaten ook nog een contrabas voor, die verder niet in de partituur voorkomt. Wij voeren het stuk uit met 12 blazers plus contrabas, waarbij laatstgenoemde ook de contrafagotpartij voor z’n rekening neemt en zich derhalve niet tot vlak voor het eind hoeft te vervelen. Als luisteraar zult u dat hopelijk ook niet doen.
Mozart
Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791): Serenade no. 10, KV 361 (‘Gran Partita’)
Mozart’s serenades voor blazers hebben veel meer diepgang dan destijds gebruikelijk was voor dit soort stukken, die eigenlijk geacht werden vooral een licht, verstrooiend karakter te hebben. De ‘Gran Partita’ spant wat dit betreft wel de kroon. Het is een werk van monumentale proporties, met een tijdsduur van bijna een uur en een bezetting van 13 instrumenten (naast de gebruikelijke acht blazers nog twee extra hoorns, twee bassethoorns en een contrabas). In dat kleine uur voert Mozart met zijn compositorische meesterschap ons mee langs de meest uiteenlopende sferen en stemmingen.
Deel 1 begint met een langzame inleiding, waarna het feest uitbundig losbarst. Dan volgt het eerste menuet, met twee trio’s, waarvan het eerste een kwartet van de twee klarinetten en de twee bassethoorns is (de term ‘trio’ slaat hier dus op de vorm, niet op de bezetting!). Het menuet wordt, zoals gebruikelijk, na ieder trio herhaald. Daarna het ontroerende adagio, met een syncopisch ritme waarboven hobo, klarinet en bassethoorn hun solo’s zingen. Vervolgens een tweede menuet met weer twee trio’s, waarvan het eerste in de opmerkelijke toonsoort bes-klein staat. Dan de Romance, die rustig begint en eindigt, maar waar in het midden toch weer even de teugels gevierd moeten worden. Deel 6 is een thema met 6 variaties, die allemaal ook weer een heel eigen karakter hebben. De finale is tenslotte weer een vrolijk feest, waarbij zoals zo vaak bij Mozart, ook het ‘Turkse’ element niet ontbreekt.
Het concert begint om 15.00. Een half uur voor aanvang van de concerten is de Protestantse Kerk geopend. De toegang bedraagt € 5,=.
Bron: Septentriones en Classic Concerts.
