Géén gezicht!

Foto: Wikipedia

Vandaag 45 jaar geleden, op 25 juli 1976, maakte de Mars explorer Viking Orbiter One een foto van het Marsoppervlak, waarop onmiskenbaar het gezicht van een mens was te herkennen. Publicatie van de foto door NASA leidde tot wereldwijde opschudding. Volgens wetenschapsjournalist Richard Hoagland zou het ‘Gezicht op Mars’ het bewijs vormen voor een vroegere beschaving op de Rode Planeet. In 1998 maakte de Mars Global Surveyor echter een einde aan de illusie en verwees de stelling van Hoagland naar ‘Hoax’-land.

Viking 1
Het was op die 25e juli 1976 de bedoeling van NASA om door het maken van foto’s van het Marsoppervlak een goede landingsplaats te vinden voor de Viking Lander 2. De foto van de op een mensengezicht gelijkende rotsformatie gaf de expeditie echter een geheel nieuwe dimensie toen medewerkers van de publiciteitsafdeling van NASA besloten om deze via de pers te verspreiden als middel om voor het Vikingproject wat extra publiciteit te genereren.

Viking 1 (foto: Wikipedia)

Hoa(x)gland
De publicatie miste zijn uitwerking niet. Het was vooral wetenschapsjournalist en planetariummedewerker Richard Hoagland, die het bericht oppakte en meldde dat de gelijkenis met een mensengezicht zó treffend was dat hij ervan overtuigd was dat ‘The Mars Face’ geen natuurlijke geologische structuur kon zijn. Volgens Hoagland was hier sprake van een kunstmatig bouwwerk, opgericht door een mogelijk verloren vergane Marsbeschaving, als een soort boodschap aan de aardbewoners. Een soort Sfinx van Cheops, maar dan buitenaards.

Doofpotoperatie
Hoaglands stelling bleek er een te zijn die graag werd gehoord. Want ondanks het feit dat NASA veelvuldig verklaarde dat het gewoon een spel van licht en schaduw was, zagen UFO fanaten, gesteund door Hoaglands overtuiging, er een grote doofpotoperatie in van CIA, FBI en NASA om het bestaan van aliëns te verbergen.

Ruimtesonde Mars Global Surveyor die haarscherpe foto’s van ‘The Mars Face’ (Foto: Wikipedia)

Die overtuiging zou blijven bestaan tot 1998. In april van dat jaar maakte de ruimtesonde Mars Global Surveyor een vlucht over  de Cydonia Regio en maakte haarscherpe foto’s van ‘The Mars Face’.De onbewerkte beelden werden direct doorgeplaatst naar Internet. En zo kon iedereen op aarde op 6 april 1998 getuige zijn van het ‘gezichtsverlies’ van Mars. De foto’s gaven precies datgene weer wat NASA al jarenlang had verkondigd, namelijk dat ‘The Mars Face’ niets meer was dan een rotsformatie.

Met het verbeteren van de apparatuur verdween ‘het gezicht’ (foto’s: Wikipedia)

Pareidolia
Hoe het mogelijk is dat zoveel mensen zich hebben laten misleiden en meenden in het Marsoppervlak een mensengezicht te herkennen kan worden verklaard uit een bekend fenomeen in de psychologie, ‘pareidolia’ genaamd.  Het is de neiging van mensen om herkenbare patronen, en dan vooral gezichten, te zien in willekeurige schakeringen zoals wolken, duinen, bomen, zand, koffiedrab en natuurlijk ook bergen op Mars. In het dagelijkse leven is het een handige eigenschap van de hersenen, waardoor we geen haarscherp beeld van iets nodig hebben om toch een beeld te herkennen.

Meer ‘verschijningen’ op Mars
En diezelfde pareidolia zorgt er dus voor dat, bij de aanblik van Mars, onze fantasie met ons op de loop gaat. Want het ‘marsgezicht’ staat niet op zichzelf. Dat bleek recentelijk toen mensen aan de hand van beelden van Google Mars meenden Mahatma Gandhi te herkennen, inclusief snor en kaal hoofd.

Ma(rs)hatma Gandhi (foto’s: Google mars / Wikipedia)

En in november 2007 dacht men zelfs Bigfoot op Mars te hebben ontdekt op foto’s van de Marsverkenner Mars Exploration Rover Spirit. Ook dit bleek echter bij nadere beschouwing om een levenloos stuk steen te gaan van slechts enkele centimeters hoog.

Google Faces
Overigens hoeven we niet persé naar Mars te gaan om gezichten in het oppervlakte te herkennen. Ook ons eigen aardoppervlak zit er vol mee. Dat blijkt uit het programma ‘Google Faces’ dat is ontwikkeld door een Duits designbureau, en dat de aarde afstroopt op zoek naar ‘gezichten’ in het landschap. Zoals onderstaande foto’s aantonen werkt ’t perfect, al moet ik constateren dat sommige gezichten ‘geen gezicht’ zijn.

De ‘gezichten’ van de Aarde volgens Google Faces

Cookieinstellingen