Onrecht rond Bambi: 267 miljoen voor Disney, duizend dollar voor de schrijver

Foto: Wim Meijer Fotografie

Vandaag 80 jaar geleden, op 13 augustus 1942, maakte de wereld kennis met het met vertederendste witstaarthertje ter wereld: Bambi. Op die dag ging de gelijknamige film van Walt Disney in première. Dat Bambi’s werkelijke geboorte eigenlijk al dateerde van 1923, en het oorspronkelijke boek zelfs door Hitler werd verboden is minder bekend.

(tekst: Wim Meijer)

Bambi onverslijtbaar
Ik denk dat ik niet overdrijf als ik zeg dat ongeveer iedereen in de leeftijd tussen de 5 en 75 jaar wel is grootgegroeid met Bambi. Lief, vertederend, maar gelijktijdig hard en dramatisch. Een film die goed was en is voor zowel een vertederende glimlach als voor een gemeend geplengde traan. Wat heet kinderfilm? Lang leve de kinderen en de kleinkinderen, die steeds weer een geldig excuus vormen voor de volwassenen om zich opnieuw te laten meeslepen met de bekende avonturen van de gedroomde prins van het woud.

Felix Salten
Dat aan de ‘geboorte’ van Bambi toch een paar onrechtvaardigheden ten grondslag liggen is minder bekend, maar daarom niet minder waar. Hoewel het bestaan van Bambi ongeveer wereldwijd wordt toegeschreven aan Walt Disney, was het dankzij de Oostenrijks-Hongaarse auteur Felix Salten dat het beroemde witstaarthertje geschiedenis schreef. Felix Salten (pseudoniem van Siegmund Salzmann) schreef in 1923 het boek ‘Bambi, ein Leben im Walde’. Nadat het boek in 1928 was vertaald in het Engels werd het een behoorlijke hit.

Dit succes resulteerde erin dat Salten in 1933 de filmrechten verkocht aan filmproducer Sidney Franklin voor het (met de wetenschap van nu) luttele bedrag van $ 1000,- Later verkocht Franklin dit recht door aan Walt Disney.

Felix Salten en de eerste druk van Bambi uit 1923 (foto’s: Wikipedia)

Verbod op Bambi
Het feit dat Salten zo weinig geld ontving voor de rechten van het boek had wellicht te maken met zijn moeilijke positie, en daardoor onmogelijke onderhandelingssituatie. Als Jood in Oostenrijk tijdens de opkomst van het Duitse Nationaal Socialisme onder Adolf Hitler, was zijn bestaansrecht in eigen land uiterst onzeker geworden. Nadat Hitler aan de macht was gekomen riep deze in 1936 zelfs een verbod af op het lezen en in bezit hebben van Salten’s boeken, zelfs Bambi. Salten zelf was genoodzaakt om naar Zwitserland te vluchten waar hij in 1945, kort na het einde van de Tweede Wereldoorlog, zou overlijden.

Vijf jaar productie
Nadat Walt Disney de rechten had verworven werkte hij vijf jaar lang aan de productie van Bambi. Zijn streven was om, voor de eerste keer in de filmgeschiedenis, met een tekenfilm de natuurlijke realiteit zo dicht mogelijk te benaderen. Om dit te bereiken bestudeerde hij met zijn team volop beeldmateriaal met wilde dieren. Daarnaast haalde hij ook herten in zijn studio’s zodat van dichtbij hun gedrag en bewegingen konden worden geobserveerd, dat alles om te komen tot een natuurgetrouwe tekenfilm.

Succes dat onrechtvaardig voelt
Het uiteindelijke resultaat kon niemand omheen. Bambi schreef geschiedenis als tekenfilm. Het verhaal, de vertedering, de tragiek, en de natuurlijke weergave in getekend beeld zorgde voor een film die zelfs ruim 70 jaar na dato niet aan kracht blijkt te hebben ingeleverd. Dat het daarnaast ook financieel een waanzinnig succes werd voor de Disney Studios was leuk meegenomen… voor Disney. Ik zeg dat met een enigszins cynische intonatie. Hoe kan ik anders als ik kijk dat de film Bambi werd gerealiseerd met een budget van $ 858.000,- maar in totaal goed was voor een opbrengst van bijna 267,5 miljoen dollar. Denk dan ook nog even terug aan die duizend dollar die Felix Salten ontving voor zijn geesteskindje, dan stijgt het schaamrood toch wel even naar de kaken.

Originele trailer van Bambi uit 1942

Cookieinstellingen