ZANDVOORT: Kijk onze geschiedenis er maar op na en je kunt er niet omheen: Nederland staat wereldwijd bekend als handelsnatie! En actueel, iedere Koningsdag opnieuw wordt dit demonstratief bevestigd op de vele vrijmarkten, waar zelfs de jongste Nederlanders zich profileren als ervaren dealers.
(tekst: Charles Duijff/Wim Meijer / foto’s en film: Charles Duijff)
Zandvoort was vandaag één van die plaatsen, waar het centrum werd omgedoopt tot handelsvloer voor álle generaties! Een plaats waar de fysieke handel en betalen met klare munt het één dag won van Marktplaats en betalen per ‘pin of Tikkie’: Alleen cash graag en voor zowel kopers als verkopers één gemeenschappelijke dresscode: Oranje! 
Voor ons Nederlanders is de vrijmarkt een niet meer van Koningsdag weg te denken traditie. Maar toch… hoe is het ooit zover gekomen? Er is immers geen land in de wereld te bedenken waar men op de verjaardag van het staatshoofd opeens met z’n allen de straat op gaat’, de ene helft van de bevolking om daar de eigen ‘ouwe meuk’ op een kleedje uit te stallen als ‘handel’ aan te bieden…., en de andere helft van de bevolking om op koopjesjacht te gaan, waarna aan het eind van de dag een groot deel van de ‘ouwe meuk’ van eigenaar is veranderd.
Dat was zeker ook het geval in het centrum van Zandvoort op donderdag 27 april 2023 (Zie ook openingsfilmpje)
Hoe is dat zo gekomen? En hoe lang doen we dit al? Welnu: we doen dit inmiddels al ruim 50 jaar. Om precies te zijn sinds 1971. Toen besloot de Gemeente Amsterdam om de gewoonte die op dat moment leefde in een aantal wijken van de hoofdstad, om oude spullen op straat te verkopen tijdens Koninginnedag, te verplaatsen naar het centrum van de stad. Vóór 1971 vonden er in centrum Amsterdam vaak rellen plaats tijdens Koninginnedag. Door de ‘vrijmarkt’ te verplaatsen naar het centrum, dat in combinatie met een popconcert op de Dam, hoopte de gemeente de relschoppers letterlijk de ruimte in het centrum te ontnemen en meteen een veel feestelijkere sfeer in centrum Amsterdam de creëren.
Het bleek een schot in de roos, want centrum Amsterdam veranderde in een aantal jaren van rel-gevoelige locatie tot de absolute ‘place to be’ voor iedere Oranjegezinde feestvierder… en dat bleken er heel erg veel. En het succes van de vrijmarkt in combinatie met muziek bleef niet beperkt tot Amsterdam. De succesformule verspreidde zich spontaan over heel Nederland. En inmiddels is er geen stad, plaats of dorp meer te vinden zonder vrijmarkt op Koningsdag. ‘Eerst de klinkende munt claimen….en dan pas meenemen…’
