Speciaal Onderwijs onder druk door bezuinigingen: Haarlemse School ‘De Schelp’ voelt de gevolgen

Het is een doemscenario dat werkelijkheid wordt: kinderen die vastlopen in het onderwijs, ouders die machteloos toekijken, en leraren die onder de druk bezwijken. Terwijl het speciaal onderwijs ooit een veilige haven was voor kinderen die extra zorg nodig hebben, dreigen de huidige bezuinigingen dit vangnet volledig te vernielen. Speciaal onderwijs is geen luxe – het is pure noodzaak. Dat bewijst de praktijk van de speciaal onderwijsschool De Schelp in Haarlem.

De Schelp, een school voor kinderen van 4 tot 18 jaar met zware leer- en gedragsproblemen, kampt sinds kort met wachtlijsten. “We zitten dit jaar voor het eerst vol,” vertelt adjunct-directeur Nella de Boer. “Kinderen die onze intensieve begeleiding nodig hebben, kunnen we niet direct een plek bieden. En door de lange wachtlijsten in de jeugdzorg zitten sommigen zelfs volledig thuis.”

De oorzaak? De bezuinigingen op speciaal onderwijs, die ervoor zorgen dat hulpbehoevende kinderen niet de benodigde zorg en ondersteuning krijgen. Als gevolg van deze bezuinigingen kampt De Schelp ook met personeelstekorten. Om dit op te vangen, zet de school op sommige dagen lerarenondersteuners voor de klas. "Helaas lukt het ons niet altijd om zowel een leerkracht als een onderwijsassistent voor elke groep te hebben," zegt Nella. "En juist voor kwetsbare kinderen is het essentieel dat ze in kleine groepen intensieve begeleiding krijgen."

Alsof dat nog niet genoeg is, dreigt zorgpartner de Hartekampgroep te stoppen met de naschoolse opvang op De Schelp vanwege financiële problemen en een tekort aan personeel. “Voor onze leerlingen zou dit een grote klap zijn,” legt Nella uit. “Tijdens de opvang kunnen ze genieten van waardevolle sociale contacten met hun schoolgenoten, iets wat speelafspraken vaak niet bieden omdat de kinderen ver uit elkaar wonen.” Voor werkende ouders betekent dit bovendien extra zorgen, aangezien zij mogelijk zelf opvang moeten regelen.

De overheid dringt aan op inclusief onderwijs, waarin alle kinderen – met of zonder extra zorgbehoeften – in reguliere klassen worden geplaatst. Staatssecretaris Mariëlle Paul heeft zelfs aangekondigd dat tegen 2035 het speciaal onderwijs grotendeels moet zijn verdwenen. Met als doel dat kinderen leren om te gaan met inclusie. Op papier klinkt dit als een prachtig ideaal. In de praktijk blijkt het echter een illusie. Reguliere scholen kampen al met lerarentekorten en focussen voornamelijk op resultaten, waardoor kinderen met extra behoeften vaak buiten de boot vallen.

Volgens Nella is het risico van inclusief onderwijs groot. “We zien hier veel kinderen binnenkomen die uit het reguliere onderwijs zijn uitgevallen. Ze hebben daar negatieve ervaringen opgedaan en denken dat ze niet kunnen leren. Dat is desastreus voor hun zelfvertrouwen.”

De Schelp biedt een tweede kans, maar het streven naar inclusief onderwijs brengt een belangrijke vraag met zich mee: wat gebeurt er met de kinderen die niet in een reguliere klas passen? Zolang er geen structurele investeringen worden gedaan, blijft inclusief onderwijs een verkapte bezuinigingsmaatregel.

De realiteit van bezuinigingen is schrijnend: overvolle klassen, te weinig goed opgeleid personeel, en kinderen die volledig vastlopen. “We zien steeds meer leerlingen gedeeltelijk of volledig thuiszitten,” zegt Nella. “Niet omdat wij geen plek voor hen willen, maar omdat de zorg niet beschikbaar is. Denk aan kinderen die ondersteuning nodig hebben om goed mee te doen in de klas. Als die zorg ontbreekt, is naar school gaan simpelweg te zwaar.”

Het is tijd dat we de waarde van speciaal onderwijs erkennen en investeren in de toekomst van deze kinderen. Bezuinigingen op dit cruciale vangnet zorgen niet alleen voor een groeiende groep thuiszitters, maar verwoesten ook de kansen van een hele generatie. Zoals Nella treffend zegt: “Speciaal onderwijs is essentieel voor kinderen die in kleine stapjes leren. Zonder ons vallen ze tussen wal en schip.”

Laten we stoppen met dromen over onrealistische idealen, zoals inclusief onderwijs zonder de benodigde middelen. De Schelp toont aan dat, met de juiste aanpak en investeringen, elk kind de kans krijgt om te groeien en zich te ontwikkelen. Het juiste onderwijs is geen luxe, maar een fundamenteel mensenrecht.