Zandvoorts Museum deelt documentaire 'Het verborgen verleden van Zandvoort’ ter gelegenheid van ’80 jaar vrijheid’
ZANDVOORT - Ter gelegenheid van ’80 jaar vrijheid’ deelt het Zandvoorts Museum de documentaire ‘Het verborgen verleden van Zandvoort’. De documentaire werd gemaakt door Stefan de Groot voor de gelijknamige tentoonstelling die vorig jaar in Zandvoorts Museum te zien was.
In de documentaire wordt dieper ingegaan op de oorlogsgeschiedenis van Zandvoort tijdens de Tweede Wereldoorlog. Met behulp van ooggetuigen en uniek beeldmateriaal wordt het verhaal verteld. De opkomst van de NSB, de bezetting, de Jodenvervolging en de komst van Duitse-, Brits-Indische en Georgische soldaten in Zandvoort.
Stefan de Groot interviewde schrijver Frederik de Vos die 10 jaar was toen de Duitsers Zandvoort binnenvielen. Frederik de Vos kwam in 1933 in Zandvoort wonen. Stefan de Groot deed een jaar onderzoek in archieven in binnen- en buitenland om een zo’n waarheidsgetrouw beeld te krijgen van Zandvoort tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Geschiedenis Zandvoort tijdens de Tweede Wereldoorlog
· 1940 Op 16 mei 1940 kwamen de Duitsers Zandvoort binnen. Infanterie troepen van de SS en andere onderdelen van het Duitse leger namen hun intrek in de vrijwel leegstaande hotels en pensions. Het hoofdkwartier werd gevestigd in het clubgebouw van de Kennemer Golfclub..In de nacht van 4 op 5 augustus werd de joodse synagoge opgeblazen. Vermoedelijk door NSB'ers uit Zandvoort en Heemstede met behulp van de SS. Systematisch werd Zandvoort onderworpen aan het Duitse regime. Levensmiddelen gingen op de bon, de Nederlandse vlag mocht niet meer worden uitgehangen en er was een verbod om naar buitenlandse zenders te luisteren. Auto’s, fietsen en paarden werden in beslag genomen. Er kwam ook een verbod op benzine.
· 1941 Vanaf 27 februari was het voor joden verboden in cafés en openbare ruimtes te komen. In juni kwam er een verbod voor Joden om op de boulevard en het strand te komen. Vanaf 1 september mochten Joodse kinderen niet meer naar de openbare school. Alle Joodse ondernemers moesten hun winkels sluiten.
· 1942 Op 12 maart werden ongehuwde joden boven de 18 afgevoerd met de trein naar Amsterdam. Een dag later volgden 153 Joodse gezinnen. Ze werden ondergebracht in de Joodse Wijk in Amsterdam en later afgevoerd naar Westerbork en vernietigingskampen. In mei werd het strand spergebied en verboden voor alle inwoners en badgasten. Om een invasie van de geallieerden te voorkomen werd er begonnen met de bouw van de Atlantikwall. Systematisch werden alle kustplaatsen gesloopt. Zandvoort moest er ook aan geloven. Eerst moesten de bewoners worden geëvacueerd. De uitvoering van de bouw van de Atlantikwall was in handen van Organisation Todt. Alle hotels aan de boulevard werden gesloopt.
· 1943 Het gemeentebestuur was nu volledig bezet door NSB'ers. De Duitsers kregen hulp van Nederlandse aannemers om de bunkers in snel tempo te bouwen. In mei werd de algemene Arbeitseinsatz van kracht. Nederlandse mannen tussen de 17 en 40 jaar werden verplicht tot dwangarbeid. Op 17 september werd de trots van Zandvoort nog verder gekrenkt. Na veel pogingen werd de watertoren opgeblazen.
· 1944 Generaal Rommel bracht een bezoek aan Zandvoort en gaf het bevel om nog meer bunkers in de duinen te bouwen.‘Ons Huis’ werd omgedoopt tot ‘snerthuis’, omdat de bewoners er alleen nog maar snert konden krijgen. Op 5 september ging het gerucht dat de geallieerden in Nederland waren. NSB-ers en Duitse soldaten sloegen op de vlucht. Men wist niet waar men aan toe was. Deze dag werd ‘Dolle Dinsdag' genoemd. Zandvoort werd nog meer geïsoleerd. Op 9 oktober kwam het tramverkeer tussen Haarlem en Zandvoort te vervallen. De stroom werd afgesloten. Overleven werd steeds nijpender toen ook het water op rantsoen ging. Het was een strenge winter en men gebruikte alles dat brandbaar was om warm te blijven. Er werden illegaal bomen gekapt en leegstaande huizen werden geplunderd voor hout. Hier stonden zware straffen op.
· 1945 In januari van 1945 lag er een dikke pak sneeuw. Alle fietsen werden in beslag genomen. Het brood ging op rantsoen. De voedselbonnen waren waardeloos geworden, omdat er amper nog producten waren. De voedselschaarste was op zijn hoogtepunt. Mensen stierven letterlijk van de honger. Aan het einde van de Hongerwinter besloten de geallieerden, met overeenstemming van de Duitsers, voedsel aan te leveren via de lucht. De Engelse Operatie Mana en de Amerikaanse Operatie Chowhound zorgden voor de bevoorrading van voedsel. Op 3 mei werd het voedsel gedropt bij de velden in Vogelenzang. Daarna werd het, in samenwerking met de bezetters, vervoerd naar de het politiebureau in Zandvoort en verdeeld onder de bevolking. De bevrijding van Europe en Nederland was nabij. Op de avond van 4 mei kreeg men het bericht dat op 5 mei om 8:00 uur West Nederland bevrijd was. Zandvoort was nog hermetisch afgesloten. De bezetters verbleven nog in stelling Zander. Het nieuws verspreidde zich snel in het dorp. Op 5 mei waren burgemeester van Alphen en de wethouders teruggekeerd in het Raadhuis. Op het Tramplein stonden honderden Zandvoorters. De Nederlandse vlag werd na 5 jaar bezetting gehesen en het Wilhelmus werd uit volle borst gezongen. Twee dagen later kwamen de bevrijders het dorp binnen. Het waren Canadezen. In Zandvoort werd nog maanden de bevrijding gevierd.
