Over list en bedrog in de Tour de France onder het motto “De trein is zo gek nog niet!”
Vandaag, op de dag dat de 110e editie van 'La Grande Boucle' in Bilbao van start gaat, is het exact 120 jaar geleden dat op 1 juli 1903 de allereerste Tour de France uit de startblokken ging, Maken de renners zich vandaag op voor een etappe van 182 kilometer, in 1903 ging 't er toch iets heroïsche aan toe. Want toen stond er een ritje op het programma van maar liefst 467 kilometer van Parijs naar Lyon. Bijna niet te doen op eigen kracht. En dat klopt.
(tekst: Wim Meijer)
De winnaar van deze monsteretappe in 1903 was de fransman Maurice Garin, die na 17 uur en 45 minuten over de streep kwam. Een zuivere overwinning, zou je zeggen, want in die tijd bestond er nog geen EPO of bloeddoping, maar… er was wel ‘openbaar vervoer’!
Publiciteitsstunt
Als je de complete hectiek bekijkt rond de Tour de France dan is het nauwelijks denkbaar dat dit ongeëvenaarde wielerevenement ooit is begonnen als een eenvoudige publiciteitsstunt bedacht door Georges Lefèvre, een jonge medewerker van het tijdschrift L’Auto. Hoofdredacteur Henri Desgrange had wel oren naar het bijzonder plan van Lefèvre en stelde hem meteen aan als Tourdirecteur voor de eerste editie van 1903.
Levensbelang
Voor het tijdschrift L’Auto was het welslagen van deze Tour de France letterlijk van levensbelang. Het tijdschrift was verwikkeld in een heftige concurrentiestrijd met het blad Le Vélo en leek deze definitief te gaan verliezen. Le Vélo was sponsor van de belangrijkste wielerwedstrijd van dat moment, Bordeaux-Parijs, en had een oplage van 80.000 exemplaren. L’Auto kwam op dat moment niet verder dan een oplage van 25000 maar hoopte nu met die nieuwe ‘Tour de France’ het blad een nieuwe impuls te geven.
Zestig renners
Uiteindelijk lukte het George Lefèvre om op 1 juli 1903 zestig renners aan de start te krijgen voor de eerste etappe van de eerste Tour de France. In totaal zou de Tour van 1903 bestaan uit 6 etappes. Anders dan tegenwoordig werden deze niet verreden op aansluitende dagen. Dat had alles te maken lengte van de etappes. Vaak moest er meer dan 400 kilometer worden overbrugd, waarna de renners enkele dagen rust kregen om weer ‘bij te tanken’.
Van de zestig renners die op die 1e juli van start waren gegaan haalden er uiteindelijk slechts 21 de finish. Daarbij waren de tijdsverschillen ronduit indrukwekkend. Zo had de drager van de ‘Rode Lantaarn’ (de laatste renner van het peloton) bij de finish in Parijs een achterstand van bijna 67 uur op Maurice Garin.
Knuppels en barricaden
Aan het eind van de Tour de France van 1903 kon Henri Desgrange tot zijn tevredenheid constateren dat de oplage van L’Auto in de maand juli explosief was gestegen. Reden genoeg voor hem om voor 1904 een nieuwe editie van de Tour de France aan te kondigen. Alleen zou die versie een stuk minder ‘vlakjes’ verlopen.
Opnieuw werd de eerste etappe van Parijs naar Lyon een prooi voor Maurice Garin. Maar de tweede dag, in de rit van Lyon naar Marseille liep alles anders. Oorzaak waren de supporters van de uit St.Etienne afkomstige wielrenner Antoine Fauré. Om hun idool vrij baan te geven trokken ze, gewapend met knuppels, de andere wielrenners met geweld van hun fietsen.
Toen eenmaal iedereen weer op de fiets zat volgde een tweede obstakel in de vorm van de leden van een motorclub uit Nîmes. Omdat zij zich niet konden verenigen met het feit dat hun stadsgenoot Ferdinand Payan was gediskwalificeerd wegens het zich laten voortrekken door een motor, blokkeerden ze het parcours. De politie moest er uiteindelijk aan te pas komen om de doorgang van de koers af te dwingen.
Tweede touroverwinning… met dank aan de trein
In Marseille aangekomen had Maurice Garin op de onregelmatigheden gereageerd met de cynische opmerking: “Als ik niet tussentijds wordt vermoord dan ga ik winnen in Parijs”. En het had er ook alle schijn van dat hij daadwerkelijk voor het tweede achtereenvolgende jaar de Tour op zijn naam kon schrijven. Garin kwam in Parijs aan met een voorsprong van 3,5 minuut in het algemeen klassement op Lucien Pothier, die wederom als tweede eindigde, terwijl zijn broer César Garin als derde eindigde op 1 uur en 51 minuten. De renners werden weliswaar gehuldigd maar toch weigerde de Franse Wielerbond de uitslag officieel te erkennen omdat het vermoeden bestond dat er niet helemaal eerlijk was gekoerst.
