Vandaag 172 jaar geleden, op 27 december 1851, verscheen de eerste postzegel in Nederland. Een paar vierkante centimeter papier met een klevende achterkant (indien nat gemaakt), ongetand en met op de voorkant de beeltenis van koning Willem III en in de waarden 5, 10 en 15 cent. Deze postzegels waren geldig vanaf 1 januari 1852.
(tekst: Wim Meijer)
De postzegel moest de oplossing vormen voor het probleem dat post niet werd geaccepteerd door de ontvanger, omdat deze vaak weigerde ervoor te betalen. Eigenlijk was de postzegel dus niets meer dan een betaalbewijsje.
Wat men in 1851 nog niet kon vermoeden was dat deze ‘betaalbewijsjes’ zouden uitgroeien tot ongekende collectors items en zich ook zouden bewijzen als een uitzonderlijk goede investering met als ultiem voorbeeld: de British Guiana One-Cent Magenta.
Deze postzegel werd in 1856 in Brits Guiana uitgegeven in een kleine oplage. De postzegel is gedrukt in zwarte inkt op magenta-gekleurd papier en op dit moment is het bestaan van nog slechts één exemplaar bekend.
12-jarige scholier
Dit unieke exemplaar werd in 1873 gevonden door de12-jarige Schotse scholier Louis Vernon Vaughan. Hij vond de zegel tussen de brieven van zijn oom. Hij kon de postzegel niet in de catalogus terugvinden en verkocht ‘m voor 6 shilling aan Neil R McKinnon, een lokale postzegelverzamelaar. De jongen was er blijkbaar van overtuigd dat hij nog wel een mooier exemplaar van de postzegel zou kunnen vinden. Alleen is die dus nooit gevonden en is het exemplaar dat Vaughan vond tot op de dag van vandaag het enige bekende exemplaar van de British Guiana One-Cent Magenta.
Omzwervingen
Na de verkoop aan Neil R McKinnon, maakte de zegel omzwervingen langs een reeks eigenaren die allemaal met elkaar gemeen hadden dat ze over veel financiële middelen beschikten. Omzwervingen die de waarde van de zegel per eigenaarswisseling steeds enorm lieten stijgen. Na de 6 shilling van de Schotse scholier verkocht McKinnon de zegel enkele jaren later voor $750 aan Philipp von Ferrary. In 1922 werd de zegel verkocht aan Arthur Hind voor $36.000 die daarmee het bod van koning George V overtrof (hieronder een filmpje met de omzwervingen van ’s werelds meest kostbare postzegel)
Daarna wisselde de zegel nog enkele malen van eigenaar totdat het ‘hebbedingetje’ in 2014 tijdens een veiling bij Sotheby’s in New York voor een bedrag van $9.480.000 (€ 6.978.439) in handen kwam van Stuart Weitzman , een ontwerper van luxe schoenen.
Van Weitzman naar Gibbons
De laatste keer dat de British Guiana One-Cent Magenta over de toonbank ging is ruim twee jaar geleden, opnieuw bij Sotheby’s in New York, waar de verwachtingen hooggespannen waren. De verwachting was dat er opnieuw een recordbedrag zou worden betaald. Dat bleek niet het geval. Het kostbare kleinood kwam (en is nog steeds) in handen van Stanley Gibbons die er het nog altijd respectabele bedrag van $8,3 miljoen voor neertelde. Voor Weitzman betekende dat dus een ‘verlies’ van een kleine 1,2 miljoen dollar. Een bedrag dat hij blijkbaar niet miste, want voorafgaand aan de veiling had hij al kenbaar gemaakt dat de opbrengst ten goede zou komen van goede doelen (hieronder een filmpje van de ’thuiskomst’ van de British Guiana One-Cent Magenta, met meteen een waardebepaling per gram)
Wilhelmina met bontkraag
Het mag duidelijk zijn dat de British Guiana One-Cent Magenta een uniek geval is. De Mona Lisa onder de postzegels. Maar er zijn meer zegels op de wereld waarvan je blij wordt als je er eentje verdwaald in een kastje of laadje tegenkomt. En ook onder de Nederlandse postzegels zitten kroonjuweeltjes, zoals de twee postzegels met koningin Wilhelmina uit 1924, een zogeheten keerdrukpaar van 5 cent rood, met daarop koningin Wilhelmina met bontkraag. Tijdens een veiling bij veilinghuis Van Dieten uit Roermond in 2022 bracht het duo maar liefst €530.000 op. Volgens het veilinghuis was dat veruit de hoogste prijs ooit betaald voor een Nederlandse postzegel op een veiling.
Ook nog altijd aardig is de postzegel van 25 cent uit 1867 met de beeltenis van koning Willem III die in 2015 goed was voor een opbrengst van 100.000 euro.
Maar als we even de ‘tonnen’ vergeten dan zijn er nog heel wat Nederlandse zegels waar je blij van wordt als je er een albumpje vol mee hebt. Kijk onderstaand filmpje en wellicht herken je zegels die je misschien nog ‘ergens in huis’ moet hebben liggen. Blijft de vraag: wáár ook alweer? Kelder, zolder, berging… dat wordt zoeken tijdens de Jaarwisseling. Maar als je ’t vindt dan heb je wel je eigen ‘Postzegelknaller’.
Bij al die verhalen over de waarde van postzegels zouden we bijna vergeten waarvoor de postzegel eigenlijk in het leven geroepen is. Namelijk: heel gewoon om post te versturen. Post… wat was dat ook alweer? Ja, ‘mail’, dat kennen we wél! En dan denk je meteen aan de computer, de mailbox. Maar weet je… nog niet eens zo heel lang geleden stuurden we nog tekst op papier… ‘post’ heette dat, en daar deed je dan een postzegel op. Stel je voor… gewoon een brief, of een kaartje, naar iemand die je heel aardig vindt.. is dát niet romantisch? Daar kan geen mail tegenop! Lang leve de postzegel!
